MACARİSTAN / BUDAPEŞTE SEYAHAT REHBERİ

 MACARİSTAN / BUDAPEŞTE REHBERİ 

BUDAPEŞTE KONUM BİLGİSİ 

GENEL BİLGİLER 

   Macaristan'ın başkenti olan Budapeşte, Tuna Nehri'nin iki yakasındaki Budin (Buda) ve Peşte'nin 17 Kasım 1873 yılında birleşmesiyle oluşmuş şehirdir. Tuna Nehri'nin ayırdığı Budin ve Peşte şehirlerini birbirine bağlayan Széchenyi Zincir Köprüsü 1849'da açılmıştır. Budin, Peşte ve Óbuda (Eski Budin) 1873 yılında resmen birleşerek Budapeşte adını almıştır.

  Budapeşte, Macaristan'ın politik, kültürel, ticari, endüstri ve ihracat merkezidir. Eskiden ekonominin merkezi Buda iken 19. yüzyıldan sonra ticaret etkinlikleri Peşte’ye kaymıştır. Büyük bankalar, ülkedeki yabancı şirketlerin çoğu ve en güzel mağazalar Peşte’nin Belvaros semtindedir.

  Berlin’den sonra Orta Avrupa’nın en büyük ikinci şehri olup, Macaristan nüfusunun beşte biri, 2016 yılı sayımına göre 1.756.704 kişi Budapeşte'de yaşamlarını sürdürmektedir. Macaristan’da kullanılan para birimi Macar Forinti (HUF). Forint 100 fillere ayrılmıştır. Ancak filler 1999'dan bu yana kullanımda değildir. Şu an için 1 TL= 23.267 HUF (Mart 2022) eşdeğer. Budapeşte’de Büyük Macaristan Ovası'nın sert kara iklimi ile Transtuna’nın bol yağışlı iklimi arasında bir geçiş iklimi hüküm sürer. Hava sıcaklığı en sıcak ay olan Temmuz’da ortalama 22°C ve en soğuk ay olan Ocak’ta ise ortalama -1°C’dir.

  Budapeşte aynı zamanda “Tuna’nın İncisi”, “Hamamlar Şehri” ve “Doğu’nun Paris’i” gibi yakıştırmalarla anılan Avrupa’nın en güzel manzaralara sahip şehirlerinden. Özellikle geceleri ışıklandırmalarla birlikte bakmaya doyamadığınız bir bütünlüğe bürünmektedir. Ayrıca “Dünyanın en güzel gece manzarasına sahip şehirler.” ünvanından birisi de Budapeşte'nin...

 

  Budapeşte; ortalama 3-4 gün süre ile gezilebilen bir şehirdir ve ziyaret için en iyi zaman Nisan-Temmuz arası dönemdir.

  Şehri ziyaret etmeden değinmemiz gereken birkaç bilgi ve size yardımcı olabilecek aşağıda belirtilen uygulamaları yüklemenizi tavsiye ederiz. Budapeşte’de gezilecek yerler için rotanızı kolaylıkla bulabilirsiniz. 

Ulaşım için;

- BKK Futár / Android – iOS

- MOL Bubi /   iOS

Seyahat için;

- A Critical Guide / Android

- Budapest Design Map / iOS

  Budapeşte’de şehir içi ulaşım çeşitleri; Kentin toplu taşıma sisteminin büyük bölümünü oluşturan ve BKV tarafından yönetilen; otobüs, troleybüs, tramvay, metro araçları her gün 04.30-23.00 saatleri arasında faaliyet gösteriyor. Bu saatlerin dışındaysa otobüsler aracılığıyla gerçekleştirilen gece seferleri devrede oluyor. 

  Budapeşte’de metro 4 hattan oluşuyor. 1, 2 ve 3 numaralı hatlar Deák tér İstasyonu’nda kesişirken, 2 ve 4 numaralar arasında geçiş Keleti Pályaudvar’da yapılabiliyor. Ayrıca Kálvin tér’deki istasyon, 3 ve 4 numaralı hatlar arasındaki bağlantı noktası konumunda.

  Her istasyonda hatlarla ilgili detaylı bilgi içeren haritalar bulunuyor. Metro araçları, yoğunluğun arttığı saatlerde duraklara 2 ila 5 dakika arasında değişen sıklıkla uğruyor. Sarı renk ile belirtilen 1 numaralı hat, Kıta Avrupası’nda inşa edilmiş ilk metro hattı olma özelliğini taşıyor. Yapım yılı 1896 olan hat, Andrássy út boyunca ilerleyerek Peşte’deki Városliget’te sonlanıyor.Metro araçları bu iki nokta arasında sefer yaparken, gezginlerin Budapeşte’de gezilecek yerler listelerinin vazgeçilmezlerinden Opera’ya ve Kahramanlar Meydanı’na yakın istasyonlarda duruyor. Kırmızı renkli 2. hat güneydeki tren istasyonu Déli pályaudvar ile Peşte’nin doğusu arasında bağlantı sağlıyor. 3 numaralı mavi hat, otobüs bağlantısı sayesinde hava limanına gidecekler tarafından tercih ediliyor. Haritalarda yeşil renkle belirtilen 4. hat ise Peşte’deki uluslararası tren garı Keleti pályaudvar ile Buda’daki Kelenföld İstasyonu arasında uzanıyor. Bu hat aracılığıyla Gellért Kaplıcaları’na ve Merkez Pazar’a kolayca ulaşılabiliyor

 Budapeşte şehir içi ulaşım ihtiyacınıza ekonomik bir çözüm arıyorsanız, kapsamlı hop on hop off otobüs turlarından birini tercih edebilirsiniz. Kenti her yönü ile tanımanıza olanak veren turlar arasından kapsamlı rotaları ile öne çıkanlar Big Bus ve Giraffe Hop On Hop Off. Üstelik bu turlar esnasında sesli rehberlik hizmeti Türkçe de dâhil olmak üzere pek çok dilde veriliyor.

  Gezi listenizde kent merkezinin dışında kalan noktalar varsa ulaşım için yeşil renkli HÉV trenlerini kullanabilirsiniz. Özellikle Tuna Nehri’nin sağında kalan Szentendre Kasabası’na giden hat üzerinde yolculuk yaparken, ilgi çekici çok sayıda manzara ile karşılaşabilirsiniz.

GEZİLECEK YERLER

PARLAMENTO SARAYI

Budapeşte’nin en popüler gezi noktalarından biri olan Parlamento Binası. Gotik mimarisinin yansıtıldığı şehrin en yüksek ve en büyük yapısıdır. Avrupa’nın en eski yasama binası özelliğine sahip olan yer ayrıca Macaristan Ulusal Meclisi’ni de içinde barındırıyor.

  Bu devasa bina, dünyanın en büyük 3. Parlemento Binası ünvanına sahip. Binanın 691 odası, 96 metre yüksekliğe varan 20 kilometre uzunluğundaki merdivenleri çok dikkat çekiyor. Binanın iç kısmını ziyaret ettiğinizde Gotik mimari ve Rönesans dönemi izlerini çok rahat görebiliyorsunuz.

  Oldukça büyük olan binayı daha rahat gezebilmek için rehberli turlara katılıp ortalama 1 saatlik bir geziyle her noktayı keşfedebiliyorsunuz. Binaya girişlerde uzun kuyruklar oluştuğu için en hızlı yol bileti internetten online satın almak. Tek başınıza gezmek istemiyorsanız Budapeşte rehberli tur hizmetlerinden faydalanabilirsiniz. Giriş biletlerini internetten online satın aldığınız taktirde 100 HUF kadar indirim kazanıyorsunuz.

ZİNCİR KÖPRÜ 

  Macar dilinde ‘’ Lanchid’’ olarak adlandırılan Zincir Köprü, şehrin simgesi sayılıyor. Buda ve Peşte kısımlarını birbirlerine bağlayan köprü Danube Nehri üzerine kurulmuş tarihi bir taş köprü.

  Zincir Köprü, 1949 yılından beri şehrin iki yakasını birleştiren ilk ve tek taş köprü olma özelliğine sahip. İstanbul'daki Boğaz Köprüsü’ne benzer. Birçok kişinin seyretmeyi ve manzarasına karşı oturmayı sevdiği köprü şehrin simgelerinden biri haline gelmiştir.

Güzel manzarasının yanı sıra köprüde farklı olarak giriş kısımlarında Janos Marschalko tarafından eklenmiş aslan heykelleri dikkat çekiyor. Zincir Köprü’nün bir diğer özelliği de her iki yanında yayalar için yürüyüş yolu olmasıdır. Bu avantajı kullanarak muhteşem manzaraya karşı yürüyüş gerçekleştirebilirsiniz.

GALLERT HİLL TUNA KIYILARINDAKİ AYAKKABILAR

  Parlamento Binası’na doğru yürürken Tuna Nehri boyunca gördüğüm 60 çift demir ayakkabı, görmek içinizi acıtır. Çünkü hikayesi gerçekten derin. Şöyle ki: 2. Dünya Savaşı’nda Macar Hükümeti Hitler tarafından ele geçirilince, yaklaşık 20.000 Yahudi, Tuna Nehri kıyısında katledilmiş ve bu ayakkabılar da o ölen insanların izleri… Bazı zamanlar ayakkabıların içinde ve etrafında yanan mumlar görmenizin sebebi bu yüzdendir.

Yahudilerden silah zoruyla ayakkabılarını çıkartmaları ve nehre atlamaları istenmiş. Hem de çocuk, kadın hiç fark etmeden…

TİMEWHEEL KUM SAATİ

  Timewheel, City Park’ta bulunan dünyanın en yüksek kum saatidir. Ağırlığı 60 ton olup, yüksekliği 8 metre kadardır. Yukarıdan aşağıya doğru yıl boyunca akan kumların yönü, yılbaşı günü değiştirilmektedir. Kum saatinin asıl yapılış amacı ise, Macaristan’ın Avrupa Birliği’ne kabul edilmesini anmaktır.

GELLERT BATHS (BANYOLAR)

  Macaristan topraklarından çıkan mineralli suların işletildiği noktalardan biridir. Gellert Baths, 1918 yılından beri hizmet vermekte olup günümüzde hala kullanılmaya devam ediyor. Neden Gitmeliyim? Zengin yeraltı sularıyla bilinen Macaristan’da Szechenyi Termal Hamamlarına göre daha sakin bir nokta arıyorsanız Gellert Baths’i tercih etmelisiniz. Çok sayıda havuzuyla alternatif tedaviler sunan termal havuzlar özellikle turistler tarafından çok tercih ediliyor.

BALIKÇI TABYASI

  Başkent Budapeşte‘de şehre hâkim panoramik manzarası, çevresinde yer alan tarihi ve ilginç tarihi yapılarıyla kentin en gözde mimari yapılarından birisidir. Kuşkusuz en fazla turist çeken lokasyonlardan biri olan Balıkçı Tabyası, 19. yüzyılda gözetleme kulesi olarak şehirdeki en iyi panoramik manzarayı sunmak üzere tasarlanmış. Adını Orta çağda yakınında yer alan balık pazarından alan tabya, kaleyi andıran taş kuleleri ile 1902 yılında inşa edilmiş.

  895 yılında Macaristan’ı kuran 7 kavmi simgeleyen 7 kulenin yer aldığı Balıkçı Tabyası, Neo-Gotik ve Neo-Romanesk stilde inşa edilmiş. Savaşta korunmak üzere yapılmış hissi veren siperleri andıran mimarisi ilk etapta göze çarpsa da modern yapısı asla bunu düşünerek tasarlanmamıştır.

  Balıkçı Tabyası, adeta Walt Disney filmlerinden fırlamışçasına görüntüsü ile Budapeşte’de mutlaka ziyaret edilmesi gereken yerlerin başında geliyor. Orta Çağ zamanlarından ilham almış olan Tabya, özellikle Orta Çağın ilk zamanlarına (Neo Roman kökenli) atıfta bulunuyor.

GELLERT TEPESİ

  Budapeşte’nin bir diğer en iyi seyir noktalarından biri olan Gellert Tepesi Tuna Nehri ve panoramik şehir manzarasıyla şehrin turistik cazibe merkezlerinden biri olan Gellert Tepesi (Gellért-hegy), eşsiz manzarasının yanı sıra şehrin tarihi geçmişi ve kent hafızasında önemli bir yere sahip. Elinde haç tutan heykelinin bulunduğu bu tepeden şehri ayaklarınızın altında hissedebiliyorsunuz. 

  Göz alıcı yeşillikler içerisinde Elizabeth Köprüsü’nün karşısında bulunan tepe, Macaristan’da Hristiyanlığın yayılmasında büyük emeği olan ve Hristiyanlığa karşı çıkanların piskopos Aziz Gellert’i varilin içine koyup tepeden aşağıya atıp öldürdüğü yer olarak biliniyor. Tepenin eteklerinde Gellért’in bir anıtı bulunuyor. Anıtın kaidesinden aşağı kat kat yapılmış yapay şelaleler bulunuyor.

  1987 yılından bu yana Tuna Nehri’nin Zenginlikleri adıyla UNESCO Dünya Kültürel Mirası Listesinde yer alan Gellert Tepesi’nde son heyecan verici keşif Ocak 2007’de yaşandı. Devam eden inşaat sırasında tepenin altında keşfedilen 3 odalı, 60 metre uzunluk ve 18 metre derinlikteki mağaranın içi alçı, kalsit ve aragonitten oluşan göz kamaştırıcı beyaz kristallerle kaplıdır.

BUDA KALESİ

  Türkçe’de Budin Kalesi olarak geçen Buda Kalesi ve çevresi kesinlikle şehrin en en en güzel panoramik manzaralarını sunuyor. Macar krallarının sarayı ve ülkenin tarihi yapısı,1265 yılında yapımı tamamlanan Buda Kalesi’dir. Günümüzde kale değil, saray olarak kullanıma devam edilen Buda’nın içerisinde Ulusal Galeri ve Budapeşte Tarih Müzesi olmak üzere iki tane müze hizmet veriyor. 

  Kraliyet ailelerine ev sahipliği yapmış ve şehrin savunmasında büyük önem oynamış Buda Kalesi, Budapeşte’nin en güzel noktalarından birine kurulmuştur. Aslında ilk yapım tarihi 1243 yılında olmakla beraber kale savaşlar esnasında oldukça zarar görmüş ve günümüzdeki hali 1974-1969 yılları arasında yapılan restorasyonlarla oluşturulmuştur. 

AZİZ STEPHAN BAZİLİKASI

  Aziz Stephen Bazilikası, Macarca Szent István-Bazilika'da, Budapeşte'nin merkezinde bulunan bir katolik bazilikadır. Aziz Stephen Bazilikası, Macaristan'daki üçüncü büyük kiliseyi temsil ediyor. Aziz Stephen Bazilikası'nın iç dekorasyonuna birçok heykeltıraş katkıda bulunmuştur. Bir dizi heykeli şekillendirmek için 50'den fazla farklı mermer türü kullanılmıştır.  

  Aziz Stephen Bazilikası Neo-Klasik tarzda inşa edilmiştir ve kilise Yunan haçı planlıdır. Cephe, iki büyük çan kulesi ile karakterize edilir. Güney kulesinde Macaristan'ın en büyük çanı var. İki kulede altı çan bir arada bulunur. Beş tanesi kuzey yan çanında, en büyük çan ise güney kulesindedir. Bu çan yılda yaklaşık iki kez kullanılır: 20 Ağustos'ta, kilisenin kutsanma gününde ve 31 Aralık'ta. Ziyaretçiler kubbeye asansörlerle veya 364 basamak çıkarak erişebilir ve harika Budapeşte manzarasının keyfini çıkarabilirler. 

  Aziz Stephan Bazilikası 1905 yılından bu yana Budapeşte müzik sahnesinde çok aktif bir rol oynamaktadır.Geçen yüzyılda bazilika, koro müziği, klasik müzik ve çağdaş müzik gösterilerine ev sahipliği yaptı. Bazilika korosu genellikle farklı Avrupa ülkelerinde sahne alır. Performans programında halka açık farklı konserler de programlarının içerisinde yer almaktadır

AZİZ MATTHİAS KİLİSESİ

  Aziz Matthias Kilisesi (Mátyás-templom), Macaristan’ın başkenti Budapeşte’de, Buda kalesi içerisinde yer alan tarihi bir kilisedir.  İlk olarak 1015 yılında Macar Kralı Aziz Stephen tarafından yaptırılan kilise, 1241 yılında şehre yapılan yoğun Moğol saldırıları sonucunda yerle bir olmuş. 13. yüzyılın sonları ve 14. yüzyılın başlarında ise ülkenin başına geçen ve Macaristan Krallığı’na altın çağını yaşatan Kral Matthias tarafından baştan yaptırılmış. 

MACARİSTAN ULUSAL MÜZESİ

  Ülke tarihini keşfetmek için gezebileceğiniz en iyi noktalardan biridir. Budapeşte’nin en popüler müzelerinden biri olan Macar Ulusal Müzesi, ‘’Doğu-Batı Arasında’’ ve ‘’Macaristan Tarihi’’ bölümlerinden oluşuyor. Hangi döneme ait eserler var derseniz, Taş Devri’nden Avar Dönemi’ne kadar uzanan yolculuğa ait eserler burada. Dönemsel olarak geçici sergilerin bulunduğu ulusal müzede ‘’Çelik ve Kalp’’ isimli özel koleksiyonun sunulduğu sergiyi görmenizi öneriyoruz.

KAHRAMANLAR MEYDANI

Kahramanlar Meydanı, Budapeşte’nin hatta Macaristan’ın en büyük ve en önemli meydanlarından biridir. Çünkü Macaristan’ın kendi tarihini gururla sergilediği şaşalı ve etkileyici bir yer. Bu meydanı ünlü yapan en önemli özelliği ise, Budapeşte’nin simgelerinden biri olan Milenyum Anıtı’nın burada bulunması. Milenyum Anıtı’nı özel kılan durum ise, 7 Macar kabilesinin Karpat Havzası’na gelmesiyle birlikte, yerleşik Macar Devleti kuruluşunun 1000’inci yılı anısına yapılmış olmasıdır.

  Bu büyük ve gösterişli meydanda; ortadaki sütun üzerinde 36 metrelik çift haç tutan Cebrail heykelini, Macaristan tarihindeki önemli kişilerin, ünlü devlet adamlarının ve kralların heykellerini görmek fazlasıyla etkileyici.

  Bronzdan yapılan bu heykeller sırasıyla; Predd, Huba, Kond, Tas,Ond ve Teteny’dir. Bu isimler hakkında resmi bir belge ve bilgi bulunmamakla beraber, hepsinin bir hayal ürünü olduğu düşünülmekte. Her biri farklı bir anlamı sembolize etmekle beraber, bu kahramanlar halk için; yardım, barış, bilgi ve zaferin temsil ettiğine inanılıyor.

  Budapeşte’nin en güzel anlarından en kanlı günlerine kadar her türlü anın yaşandığı meydanın şehrin için manevi önemi de aşikâr. Ruslara karşı ayaklanan 17 bin gencin öldürüldüğü bu meydan şehirde yaşayan halk için hüzünlü noktalardan biridir.

MACARİSTAN OPERA EVİ

  19.yüzyılda yani operanın çok önemli bir sosyal statü göstergesi olduğu, zarif Leydilerin merdivenlerinde kuğu gibi süzüldüğü zamanlarda ve kendilerini gösterdiği zamanlarda Macaristan Devlet Opera Binası, Macaristan’daki en gözde yermiş. Dünyanın en prestijli operalarından biri olmasının yanı sıra hem en iyi akustiğe sahip müzik mekanlarından hem de en estetik yapılarından.

  Şimdiki adıyla Macaristan Devlet Opera Binası, orijinal adıyla Macaristan Kraliyet Opera Binası‘nın yapım fikri, 1873’te 19. yüzyılın en önemli Macar mimarlarından, aynı zamanda Aziz Stephen Bazilikası’nın da mimarı olan Miklós Ybl‘ın tasarımıyla başlamış. Andrássy Caddesi’ndeki Neo-Rönesans tarzı opera binasının yapımı, Avusturya-Macaristan İmparatoru Franz Joseph’in desteği ve Budapeşte şehrinin fonlarıyla 1875’de başlamış. Bugün de halen tüm Macaristan’ın en büyük operası olan bina, 27 Eylül 1884’te halka açılmış. Oldukça süslü ve ihtişamlı olan bina, bugün dahi bir tasarım harikası olarak kabul ediliyormuş. Ana salondaki bronz avize 3050 kilo ağırlında. Ana sahne ise hem hidrolik sistemli hem de dönebilen yapısı ile döneminin en modern mühendislik örneği.

GECE HAYATI

  Budapeşte Avrupa’da gece hayatı denildiğinde ilk akla gelen yerlerden. Budapeşte’nin gece hayatını meşhur eden, buraya özgü olan “Ruin Bar” konsepti ve yaz kış tanımayan, açık havada gece düzenlenen havuz partileri. Açık havada gece düzenlenen havuz partileri Budapeşte’nin termal hamamlar bölümünde bahsettiğimiz Szechenyi Baths ve Lukacs’da gerçekleştiriliyor. Lukacs’ın tek farkı daha küçük olması.

  Ruin yani harabe ya da yıkıntı bar demek. Macaristan komünizmden çıktığında, ülkede yıllarca ekonomik ya da siyasi sebeplerle bastırılan arzular ve susturulan sanat bir anda coşuyor. Bir yandan insanların yaşama arzusu tavan yaparken, bir yandan ellerinde imkanların olmaması yaratıcı ve açık fikirli çözümler üretmek için ideal ortamı sağlıyor ve Ruin barlar doğuyor: İnsanlar, genellikle terk edilmiş ya da istenmeyen ucuz binalara yerleşerek, buraları oradan buradan buldukları şeylerle dekore ediyorlar.  Şehirde Ruin Bar sayısı 20-25 adet civarında ve çoğu Yahudi Mahallesinde yoğunlaşmış durumunda. Bu barlardan bazıları: Szimpla Kert, Köleves Kert, Instant...

YEMEK / RESTORAN 

  Macar mutfağı denildiğinde akla ilk gelen örneği Macar Salamı'dır. Kahvaltı sofralarını süsleyen Macar Salamı şehrin yemek kültürünün bir göstergesi diyebiliriz. Budapeşte mutfağında et yemekleri öne çıkıyor. Osmanlı mutfağından kalma kebaplar ve dolmalar da yine şehrin geleneksel mutfağından bazı örnekler.

  Güzel bir yemek isteyenler için Margit’te bulunan Trofea Grill Etterem’i önerebiliriz, Avrupa tarzı şık bir restoranda şarabını yudumlayıp makarna, tavuk yemek isteyenler için Raday’daki Soul Cafe ideal bir adres.

  Strudel adı verilen elmalı turtaları, Gundel pancake denilen tatlıları meşhur. Macar mutfağının tek dezavantajı domuz eti yemeyenler ne yiyecekleri konusunda biraz zorlanabilir. Goulash çorbası buna iyi bir çözüm, sığır etinden yapılıyor. Vejetaryenler için de çeşitli restoranlarda alternatifler var. Brandy ise Budapeşte'ye gidenlerin tatması gereken bir içki.

ULAŞIM / EK BİLGİLER

 Budapeşte’ye hava yoluyla ulaşım: Ülkemizden THY ve Pegasus Budapeşte’ye İstanbul’dan direkt tarifeli seferler düzenliyor. Ben Türk Hava Yolları ile uçtum. Bir defasında da bir arkadaşıma Macar ucuz hava yolu firması Wizz Air ile 99€’ya bilet almıştım. Erken rezervasyon yaparsanız THY ile de bu fiyata uçabiliyorsunuz. İstanbul-Budapeşte uçuş süresi ise 2 saat.

  Budapeşte’ye kara yolu ulaşımı: Ülkemiz İstanbul ilinden Budapeşte 1324 km’dir. Yaklaşık olarak 14 saat 34 dk sürmektedir. Kapıkule sınır kapısından çıkış yapılıp, Bulgaristan- Sırbistan- Macaristan (Budapeşte) rotasıyla kara yolu ulaşımı sağlanmaktadır.

Budapeşte Acil Durum Telefon Numaraları

Ambulans: 112

Polis: 107

Yangın: 105

Telefon Kullanımı

Budapeşte’de hizmet veren iki büyük telefon operatörü bulunmaktadır. Telenor ve Vodafone firmalarından alabileceğiniz iletişim hizmeti kaliteli olmakla beraber 3G ve 4G ağlarında servis sunuyor. Eğer ki Budapeşte Havalimanı’na iner inmez bir sim kart edinmek istiyorsanız, havalimanı içerisinde Vodafone satış noktasına ulaşmanız yeterli. Turistler için sağlanan bu lokal kartlar sayesinde Avrupa şehirlerini gezerken de sevdiklerinizle iletişimde kalabiliyorsunuz. Gerekli Belgeler:

•Pasaport / Kimlik Kartı

•Otel / konaklama bilgisi (bazı durumlarda istenmektedir.)